SA Vryskutskrywer SA Vryskutskrywer
 

Welkom by SA Vryskutskrywer - Vryskutgereedskapkis

 

Taalghoeroe

  Het jy enige taalvrae of -tameletjies wat jy wil opper? Klik hier om 'n e-pos te stuur aan ons eie taalghoeroe, Louis van Rooyen.

  Klik hier vir die Vraag & Antwoord-blad.

  Klik hier vir nog taalwenke.

 

 

TAALWENK 1: Los- of vasskryf van woorde  

Die skryf van woorde in Afrikaans (los of vas) kan soms uitdagend wees, maar hier is ’n paar riglyne wat jou kan help:

1. Saamgestelde selfstandige naamwoorde word vas geskryf

Woorde wat saam ’n nuwe betekenis vorm, word vas geskryf.

  • Voorbeelde: handdoek, motorfiets, sagteware

  • Foutiewe weergawe: hand doek, motor fiets, sagte ware

Let op: As een van die dele van die samestelling ’n afkorting, syfer of spesiale teken bevat, sit ons gewoonlik ’n koppelteken.

  • Voorbeelde: TV-program, 3-ster-hotel, e-posadres

 

2. Byvoeglike naamwoorde wat met selfstandige naamwoorde saamgaan, word soms vas geskryf

  • As die woord ’n eenheid van betekenis vorm, skryf ons dit vas: skoonlief, hooggeleerde, stokoud

  • As dit steeds as twee aparte woorde funksioneer, skryf ons dit los: skoon tafel (’n tafel wat skoon is), hoog gebou (’n gebou wat hoog is)

Twyfel? As die eerste woord ’n bywoord is wat die tweede beskryf, skryf ons dit gewoonlik los: bitter koud, vreselik moeg.

 

3. Werkwoorde en hul voorvoegsels

Werkwoorde met voorvoegsels soos be-, ge-, her-, ont-, ver-, oor-, mis- word vas geskryf.

  • Voorbeelde: beloof, geweet, herlaai, ontvang, verkoop, oorskat, mislei

Maar as dit nie ’n gevestigde samestelling is nie, skryf ons dit los: weer sien (om weer te sien, nie tot ), op hou (om op te hou, nie end te kry nie).

 

4. Samestellings met ’n werkwoord en selfstandige naamwoord

Dit hang af of die uitdrukking as ’n geheel gebruik word.

Vas geskryf as dit ’n nuwe woord vorm. Hier is 'n paar voorbeelde van samestellings waar 'n werkwoord en 'n selfstandige naamwoord saam 'n nuwe woord vorm en vas geskryf word:

  • kopskud (die aksie van jou kop skud)

  • staanplek (’n spesifieke plek waar iemand staan)

  • hardloopbaan (’n baan vir hardloop)

  • springtou (’n tou waarmee jy spring)

  • kuiergas (iemand wat kom kuier)

  • werkplek (’n plek waar mense werk)

  • speelgrond (’n area waar kinders speel)

  • dinkskrum (’n groepbespreking om idees te genereer)

  • rookwolk (’n wolk van rook)

Hierdie woorde het 'n nuwe betekenis wat meer is as net die som van die werkwoord en die selfstandige naamwoord, en daarom word hulle vas geskryf.

  • Los geskryf as dit nog steeds as twee aparte woorde funksioneer: gaan stap, staan reg, maak reg

Soms kom ’n koppelteken in wanneer dit drie of meer elemente bevat: droogmaak-plan, staan-plek-bespreking.

 

5. Getalle, tyd en afkortings

  • Getalle word vas geskryf: sewentien, vierduisend

  • Tydseenhede word vas geskryf: dertiguurkursus, twaarfaktor-identiteit

  • Met afkortings en syfers gebruik ons ’n koppelteken: 65-jarige, 3D-prent, SMS-boodskap

 

6. Bepaalde uitdrukkings en idiome

  • As dit ’n vaste idioom is, is dit dikwels vas: kliphard, moedersielalleen, doodstil

  • As dit ’n gewone beskrywende frase is, skryf ons dit los: klip hard slaan, moeder sielalleen (’n ma wat alleen is).

As jy twyfel, toets die betekenis: as die woorde saam iets nuuts beteken, skryf dit waarskynlik vas!

 

Taalwenk xxxx

Met sy poliglottiese woordeskat lyk Engels op die oog af baie anders as Afrikaans, maar

 

 

 

Vertel 'n vriend hiervan:              Kontak ons

 

 

 

Nog nie op ons GRATIS nuusbrief ingeteken nie? Klik hier en kry dadelik jou gratis skrywersalmanak en hulpmiddels wanneer jy jou intekening bevestig. 

                                            Vertel 'n vriend van ons  

Sluit venster              Skryfkursusse                    Blitskursusse